Anadolu’da büyük bir yatırım iştahı var

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Bünyesinde 30 federasyon ve 300’den fazla dernek bulunan TÜRKONFED, Cumhuriyetin 100. yılında iş insanlarının Türkiye yolunda sivil toplum kuruluşu temelli bir kalkınma hareketi başlatıyor. TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, “Bütün imkansızlıklara ve durgunluk beklentilerine rağmen Anadolu’da müthiş bir yatırım isteği var, potansiyelimiz çok yüksek” dedi.

Gönüllülük esasına dayalı olarak kurulan Türkiye’nin en büyük bağımsız iş dünyası kuruluşu olan Türk Girişim ve İşadamları Konfederasyonu (TÜRKONFED), Türkiye’nin genel kalkınması için çalışmalarına hız verdi. Cumhuriyetin 100. yılında Türkiye genelinde 30 federasyon ve 300’den fazla dernek ile 81 ilde 81 toplantı planlanıyor. TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, amaçlarının Türkiye’nin ekonomide gündelik meselelerin ötesine geçerek hep birlikte gerçek yere bakmasını sağlamak olduğunu söyledi.

Sönmez umutlu çünkü geleceğe Anadolu’dan bakıyor. Anadolu’daki iş adamlarının büyük bir yatırım arzusu olduğunu görür. “Anadolu’da büyük bir yatırım isteği görüyoruz. İmkansızlıklara rağmen, durgunluk beklentilerine rağmen… Potansiyelimiz çok yüksek. Çok dinamik bir ülkeyiz, iş insanlarımız çevik, esnek, her zorluğa rağmen üretim peşinde.”

TOKİ ev değil fabrika yapsın.

Ancak Anadolu da çok endişeli. TÜRKONFED Başkanı’nın sıkıntıların analizine yönelik önerileri iş dünyasının nabzını tutuyor. Yatırım iştahı var ama büyük engeller de var. Örneğin bir fabrika inşa etmek için arsa ve inşaat maliyetleri iş dünyasının elini kolunu bağlamaktadır. Bu nedenle Sönmez, “Toki ev yerine fabrika yapsın. Böylece üretim ve istihdam artacak, gelir düzeyi yükselecektir. İş adamları kolları sıvadıktan sonra yatırım için ayrılan bütçenin yüzde 70’i arsa ve fabrikaya gidiyor. İş makine almaya gelince tıkanıyor” dedi.

Uzatılmış kredi koşulları

Peki, geçtiğimiz günlerde açıklanan Kredi Garanti Fonu (KGF) paketi iş dünyasının beklentilerini karşıladı mı, yoksa finansmana erişim sorununu çözecek mi? Sönmez, 250 milyar liranın Türkiye ekonomisi için küçük ama değerli bir kredi fırsatı olduğunu söyledi. İş dünyasının mali sorununa daha uzun vadeli bakılması gerektiğini anlattı:

“Bir yatırımın karar aşamasından tamamlanmasına kadar geçen ortalama süre 2 yıldır. Yeni yatırım, kapasite artışı her zaman zaman alır. Ancak krediyi 6 ay sonra geri ödemeye başladığınızda bunun iş dünyası açısından handikapları var. Yatırım kredileri daha uzun vadeli olmalıdır. Kredi skalasını üretim odaklı geliştirmemiz gerekiyor.”

TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, yeri ve sermayesi olanın kredi bulabileceği sistem değişikliğinin ülkeyi katma değeri yüksek üretime yönlendireceğini vurguladı. Sönmez, “Avrupa’da asgari ücret oranı sadece yüzde 7. Türkiye’de her iki kişiden biri asgari ücret alıyor. Krediler katma değerli yatırıma akmaya başlayınca Türkiye’de iş gücünün yüzde 50’sinin asgari ücret kazandığı yapı da değişecek. O zaman asgari ücret konusu Türkiye’nin gündeminden düşüyor.”

Yeşil dönüşüm finanse edilmelidir

Sönmez, yeşil dönüşümün Türkiye için bir risk değil, büyük bir fırsat olduğunu ortaya koyuyor. TÜRKONFED bu vizyonla Anadolu’nun her yerinde yeşil dönüşüm merkezleri kurmaya ve eğitim vermeye başladı. Amaç, öncelikle KOBİ’lere yeşil dönüşüm ihtiyacının anlatılması ve sonrasında yol haritasının çizilmesidir. Ama burada da yol gelir ve finansmana takılır. Telaffuzdan hareket edilmesi gerektiğini söyleyen TÜRKONFED Önderi, “Yeşil yatırımlara öncelik verilmeli. KOBİ’ler yeşil dönüşüm finansmanı için desteklenmeli.”

İş dünyasının rüyasında Türkiye

“85 milyon insanımızla birlikte çalışarak, üreterek ve paylaşarak hayallerinizdeki Türkiye’ye ulaşacağız” diyen TÜRKONFED, hayali Türkiye’nin resmini şöyle ortaya koydu:

• Toprak ve yeşil dönüşümle uyumlu bir ekonomik atılım başlattı;
• Sosyal, laik ve demokratik hukuk devletini yeniden inşa etti;
• Kuvvetler ayrılığı, istikrar ve kontrol sistemlerini devreye sokmuş;
• Yargının tam bağımsızlığını tesis etti;
• Avrupa Birliği’ne üye oldu;
• Yeni dönemin yeni ve sivil anayasasını toplumsal ve siyasal tavizlerle yaptı;
• Hukukun üstünlüğüne olan inancı artırmış ve birlikte yaşama azmi ile güçlü bir toplumsal dönüşüm gerçekleştirmiştir,
• Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı politikalar geliştirmiş, ayrımcılık, ötekileştirme ve kutuplaştırma olmaksızın topluluk-devlet uzlaşmasını sağlamış;
• Onurlu yaşam hakkını kurumsallaştıran ve güvence altına alan;
• Adaletsizlik ve yoksullukla mücadele siyasetinin küresel öncülerinden biri haline gelmiş bir Türkiye hayal ediyoruz.

100. yılında Anadolu’nun 81 ilinde kalkınma atılımı gerçekleştiriyor

TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, “Küresel risklerin arttığı bu dönemde ülke olarak iki önemli avantajımız var: Esnek, krizlere karşı bağışıklığı güçlü iş dünyamız ve Anadolu’daki üretim gücümüz… Kalkınma yolumuz yerelden. KOBİ’lerimiz Anadolu’dan küresel geçişlere” dedi. Tüm bu fikirlerden yola çıkarak TÜRKONFED ‘100’ü gerçekleştirdi. ‘Yıl Toplantıları’ adlı bir proje başlattı. Sönmez projenin detaylarını şöyle anlattı: “Bandırma’dan başlayacağımız bu proje kapsamında 26 belediyemizin sorumluluğunda 81 ilimizde 100. Yıl Buluşmaları adı altında bir dizi etkinlik düzenlemeyi planlıyoruz. 26 kalkınma ajansının olduğu her yerde bölgesel federasyonlar. 2. yüzyıla girerken amacımız TÜRKONFED’in Yeni Dönem Yeni Ufuklar vizyon belgesini anlatmak ve hayalimiz Türkiye’yi paylaşmak; Ortak akılla uzlaşma yerine ülkemizin aydınlık geleceğine katkıda bulunmak. Bu kapsamda tüm federasyon ve derneklerimizden bölgelerine ve ülkesine değer yaratacak projeler geliştirmelerini isteyeceğiz. 100. Yıl Buluşmaları kapsamında dijitalleşmeden yeşil dönüşüme, girişimcilikten gençlere ve kadınlara, demokrasiden yerel kalkınmaya Anadolu’nun kalkınma dinamiklerini harekete geçirecek projelerimizi kapsayıcı ve katılımcı işbirlikleriyle çoğaltmak en büyük hedefimiz. “

“Krediye erişimde sorun yaşayanların oranı yüzde 90’a ulaştı, KGF sadece biraz rahatlatıyor”

TÜRKONFED, her üç ayda bir 30 federasyon ve 300’den fazla derneğin katılımıyla iş dünyasının nabzını düzenli olarak ölçüyor. Son çeyrek anket sonuçlarının yeni geldiğini söyleyen TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, bu son sonuçları değerlendirerek Anadolu iş dünyasının içinde bulunduğu sıkıntıyı şöyle anlattı: “TÜRKONFED üyelerinin yüzde 84’ü yıl boyunca finansmana erişimde sorun yaşadığını belirtti. 2022. Yüzde 80’i 2022’nin ikinci altı ayında finansmana erişimin zorlaştığını söyledi. Yüzde 77’si finansal risklerin artacağını düşünüyor. Krediye erişimde sorun yaşayanların oranı ise yüzde 90. Uygulanan düşük faiz politikası nedeniyle, siyasi faiz oranı ile reel faiz oranı arasındaki fark açılmaktadır. Son 3 ayda bankaların kredi verme iştahındaki azalma özel kesime de net bir şekilde yansıdı. KGF kredileri işletme sermayesi sorunu yaşayan ve uzun vadeli finansman sorunu yaşayan KOBİ’lerimiz başta olmak üzere işletmelerimizin önünü açacak ve zorlu bir dönemde can simidi görevi görecektir. Ancak unutulmamalıdır ki milli gelirimizin 2022 yılı sonunda 13,5 trilyon TL’ye ulaşacağı varsayılmaktadır. Bu vesileyle 250 milyar TL’lik KGF paketi; Ancak düşen siparişler ile fiyat ve EYT maliyetlerinin baskısı altındaki işletmeleri rahatlatabilecektir. Yükselen güç ve üretici fiyatları da maliyetleri artırıyor. Ağırlıklı olarak ihracata odaklanıyoruz ama bu ihtiyaçlar aslında ithalatta ve üretimde sıkıntı yaşama ihtimalini de beraberinde getiriyor.”

Enflasyon döngüsünden çıkmak imkansız görünüyor

TÜRKONFED Başkanı’na göre enflasyon 2022’de olduğu gibi 2023’te de ülkemizin öncelikli gündemi olmaya devam edecek. Sönmez, “Mevcut para politikası rejimi bağlamında enflasyon döngüsünden kurtulmak imkansız görünüyor. ve ekonomi yönetiminin ekonomik politika hedefleri. İyimser bir bakışla %30-70 arasında dalgalanan bir enflasyon patikasına giriyoruz. Böyle bir senaryoda ülkemizin ekonomi çerçevesinde kalıcı bir tedavi ve reform gündemini gerçekleştirmeden çıkış yapması zor görünüyor.”

Kadınsız kalkınma olmaz.

TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, kadınsız bir ülkenin kalkınmasının mümkün olmadığını söyledi. “Kadınlar birinci önceliktir. Anadolu’daki kadınlarımız etkileyici başarı hikayeleri yaratıyor. Bu da bu açıdan çok önemli, bu rol modeller kendilerini takip eden diğer kadınlara “O yaptı, ben yaparım, o başardı, ben de yapabilirim” duygusu veriyor ve onları motive ediyor” dedi. Sönmez, TÜRKONFED olarak özellikle kadın girişimciliğini desteklediklerini vurguladı.

Nezih Demirkent ile ilk röportaj…

TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, iş hayatına girdiği ilk dönemden itibaren kendini sivil toplum faaliyetlerine adamış bir iş adamıdır. DÜNYA Gazetesi’nin kendisi için ayrı bir değeri olduğunu anlatan Sönmez, “Genç yaşlarımda Adana Genç İşadamları Derneği Başkan Yardımcılığı yaparken ilk röportajımı DÜNYA Gazetesi’nin kurucusu merhum Nezih Demirkent ile yapmıştım. DÜNYA Gazetesi, Anadolu’daki iş insanlarının her zaman destekçisi olmuş, güvenle yanında olduğumuz bir gazete olmuştur” dedi.